VỀ VỚI ĐỒNG RUỘNG

VỀ VỚI ĐỒNG RUỘNG

Nguyễn Bá Chất

Viện Nghiên cứu Môi trường Nông nghiệp Nông thôn được tạo lập bởi các nhà khoa học hoạt động trong lĩnh vực Môi trường và Nông nghiệp Nông thôn. Là một tổ chức hoạt động khoa học công nghệ phi lợi nhuận, cùng đồng lòng đem những hiểu biết và kinh nghiệm thực tế từng trải nhằm góp phần vào các hoạt động bảo vệ môi trường, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm nông nghiệp để hội nhập với thị trường.

Môi trường và sản xuất nông nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Trong quá trình hoạt động kinh tế (khai mỏ, khai thác gỗ, chăn nuôi, trồng trọt, ngăn sông làm thủy điện, xây dựng các nhà máy...) đã tác động không nhỏ tới môi trường. Nhà nước, nhà máy, nhà kinh doanh, nhà nông với các mức độ khác nhau, tùy theo quy mô và quyền hạn, phần lớn chú ý đến vấn đề thu lợi hơn ý thức duy trì bảo vệ môi trường sống, môi trường sản xuất. Núi đồi đồng ruộng bị đào bới để lấy quặng, nhà máy thải khí và nước bẩn ra môi trường. Các hóa chất có nguy cơ độc hại được mọi người sử dụng rộng rãi nhưng ít quan tâm tới tác hại của chúng. Các hóa chất diệt cỏ, kích thích sinh trưởng, bảo quản thực phẩm dùng tràn lan, các cơ quan quản lý không kiểm soát nổi. Môi trường bị ô nhiễm, sản phẩm nông nghiệp tồn dư các hóa chất độc hại vượt qua ngưỡng an toàn đang đe dọa cuộc sống hàng ngày của từng người dân Việt Nam.

Bộ Tài nguyên Môi trường, bộ Nông nghiệp & PTNT, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam, hàng chục Viện khoa học lớn nhỏ đang hoạt động trên lĩnh vực bảo vệ môi trường cùng ban hành các luật lệ bảo vệ và sử dụng môi trường nhưng những tác động nguy hại vẫn ít được cải thiện. Thực tế hàng trăm công trình, dự án đang triển khai đó đây trên đất nước thực sự vẫn tác động xấu đến môi trường. Những vấn đề ở tầm Quốc gia là phận sự của các tổ chức lớn đảm trách theo chủ trương, nghị quyết và được cung cấp tài chính.

Viện Nghiên cứu Môi trường Nông nghiệp Nông thôn là một tổ chức nghiên cứu khoa học thiện nguyện khiêm tốn. Chúng tôi chọn những hoạt động phù hợp với trí lực và tiềm năng của mình. Đem tri thức, kinh nghiệm và tiếp cận công nghệ hiện đại trong và ngoài nước để xử lý, bảo vệ môi trường, nuôi trồng trong sản xuất nông nghiệp, ứng dụng và phát triển trên các vùng sinh thái lựa chọn nhằm sử dụng tài nguyên tự nhiên hợp lý tạo nhằm ra những sản phẩm nông nghiệp sạch theo hướng bền vững.

Với thực vốn tri thức hiện tại và bổ sung của thời gian tới chúng tôi phấn đấu thực hiện các nội dung chính giai đoạn 2015-2025.

1. Lựa chọn địa bàn triển khai theo ba vùng sinh thái (miền núi, trung du, đồng bằng ở ba miền Trung, Nam, Bắc) là những vùng nhạy cảm về môi trường và sản xuất nông nghiệp. Tùy tiềm lực của Viện và khả năng hợp tác, chúng tôi thực hiện nghiên cứu và triển khai về việc bảo vệ, xử lý rác thải sinh hoạt, chăn nuôi. Xây dựng mô hình cấp nước sạch quy mô nhỏ, vừa. Bổ sung, nâng cấp, tìm các sinh kế hiệu quả cho cộng đồng từng vùng, miền.

2. Ứng dụng công nghệ sinh học trong xử lý môi trường cộng đồng, trong nuôi trồng cây con nông nghiệp, dược liệu đạt năng suất hữu hiệu, lành sạch và tham gia thị trường ổn định với quy mô phù hợp.

3. Phát huy tri thức bản địa, Viện sẽ sử dụng bổ sung, cải tiến mô hình nông nghiệp bền vững cho vùng miền. Các điểm vùng miền sẽ là môi trường hoạt động khoa học công công nghệ về môi trường và sản xuất nông nghiệp lâu dài cho Viện. Là nơi sẽ hình thành các ý tưởng, các đề xuất về giải pháp công nghệ và quản lý cho vấn đề môi trường và sản xuất nông nghiệp. Hy vọng với sự hợp tác chân thực sẽ mang lại những kết quả hữu dụng. Với hy vọng đây là nơi ươm mầm cho những công việc hữu ích.

4. Trong quá trình hoạt động ở các cơ sở thực địa của Viện, chúng tôi gắng tìm cây con cho nông phẩm, dược liệu, gia vị có tính đặc thù (bản địa, đặc sản) nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, bền vững, có tính cạnh tranh cao, góp phần tăng thu nhập ổn định cho bà con làm nông, lâm nghiệp.

5. Viện chú trọng tiếp cận với các công nghệ xử lý môi trường và sản xuất nông nghiệp sạch tiên tiến của các nước trong vùng và thế giới, ứng dụng và chuyển nhập các sản phẩm, công nghệ, giống, thiết bị cho việc bảo vệ xử lý môi trưởng và sản xuất nông, lâm nghiệp sạch.

6. Mỗi năm chúng tôi cố gắng đưa ra từ 1 đến 2 giải pháp công nghệ đã kiểm nghiệm vào sản xuất và đời sống.

Chúng tôi mong được sự ủng hộ và hợp tác của cộng đồng về những ý tưởng Viện đã đề xuất và đang triển khai trên thực tiễn.